Nieuwsbrief Kruidenstage

Het begint weer te kriebelen! Ik weet het, meestal gebeurt dat in de lente maar bij mij is het een herfstkriebel.

Hoewel de eerste kruidenstage in 2025 nog even veraf lijkt, sta ik al te popelen om het programma een beetje vorm te geven. Een ruwe versie zeg maar. Finetuning doe ik in de lente, de herfst is voor mij steeds het raamwerk.

Je zou ook kunnen zeggen dat ik gewoon heimwee heb naar die speciale plek die Sainte -Croix toch is. Ik ben heus niet de enige die dit zo aanvoelt. Een aantal weken geleden was ik op weekend met een aantal gelijkgestemde zielen. Een van de deelnemers vergezelde ons op stage een drietal jaar geleden. Ach, zuchtte ze. Nog eens heel diep: ach …en in die ach lag het allemaal: de rust, de intens mooie natuur, de geuren en kleuren, de vreugde en de ontdekkingen, het avontuur….ik zou zooo graag opnieuw meegaan….!

Wellicht staat de Cotinus coggygria ginds nu te pronken getooid in mooie herfsttinten. Je ziet deze prachtige lage boom (eerder een struik in de Drôme ) overal staan. Het is een soort die zeer droogte tolerant is.

Pruikenboom is de Nederlandse naam en als je kijkt naar de foto's dan begrijp je wel waarom.

Deze opvallende plant uit de pruikenboomfamilie (Anacardiaceae) dankt zijn unieke naam aan de roze tot lila-roze, lange, geveerde, wollige bloempluimen. De harige bloempluimen bedekken van juni tot augustus of september de hele plant met de wollige substantie en doen denken aan een pruik of wolk van roze rook. Vandaar ook de Engelse naam "smoke bush '. De pluimen veranderen van kleur naarmate ze verouderen. De echte bloemen zijn geelgroen, de pluimen staan op de steriele bloemen.

In de herfst tovert hij een prachtig kleurenpalet tevoorschijn: van perzikkleurig over geel tot scharlaken rood.

Hij is niet enkel prachtig, het is ook een waardplant voor bijen en vlinders.

Tot laat in de Middeleeuwen was de plant erg geliefd als verfplant voor wol en zijde. De bebladerde takken werden gebruikt en de kleur varieerde van geel tot okerkleurig. Er zitten veel looistoffen in de takken zodat er amper een beitsmiddel nodig was om de kleur te fixeren. Ook voor het looien en kleuren van leer was hij populair, vooral stukken wortel en hout werden daarvoor gebruikt.

De boom was ook medicinaal belangrijk, de looistoffen in de takken vooral in wondheling en als uitwendig antisepticum. Uit de bladeren wordt een etherische olie gedistilleerd die een frisse citrus tot dennenachtige geur heeft. Deze etherische olie is erg geliefd in de parfumindustrie en in de cosmetica. Kneus je een blad tussen je vingers heeft het meer een sinaasappelgeur.

In de Chinese kruidengeneeskunde wordt de plant gebruikt bij leverkwalen.

De pruikenboom was in de Verenigde Staten op een bepaald moment bijna volledig verdwenen. Waarom? In de burgeroorlog tussen Noordelijke en Zuidelijke staten hadden de uniformen van de zuidelijke soldaten een geel tot oranje kleurtje. Deze staaltjes van huisvlijt werden gekleurd met, jawel, hout van de pruikenboom. De bijnaam van deze soldaten was 'Butter nuts', duidelijk dus welke kleur ze droegen !

Maar een ramp voor de pruikenbomen zelf. Intussen werd door aanplantingen het risico op verdwijnen afgewend.

Een voorbeeld van het resultaat van een verfbad met het blad van de pruikenboom.

Recept:

• 2 strengen wol (ongeveer 20 gram) reeds voor behandeld met aluin, dat wil zeggen dat ze een hele nacht in water met een eetlepel aluin hebben gestaan.

• 70 gram blad van de pruikenboom
• 1 liter water
• 1 eetlepel citroenzuur

Werkwijze: 

• Doe de bladeren van de pruikenboom in een pot met het water

• Breng aan de kook

• Laat gedurende een uur zachtjes koken

• Zet het vuur uit en laat een hele nacht koelen

• Zeef de volgende dag de bladeren uit de vloeistof

• Doe de strengen wol in het (gekleurde) water en warm op, net niet tot kookpunt, laat zachtjes sudderen gedurende minstens een uur)

• Haal 1 streng wol uit de kookpot en spoel de streng uit, hang hem te drogen

• Voeg aan de kookpot nu een eetlepel citroenzuur toe

• Laat opnieuw zachtjes sudderen en haal er dan de andere streng wol uit

• Zonder of met citroenzuur geeft een licht kleurverschil (zie foto )

Noot: de kleurstof uit het hout is veel feller, maar je hebt toch al een mooi resultaat met de bladeren.

Dit recept (en nog vele andere ) zullen we tijdens de kruidenstage demonstreren.

Zin om mee te gaan? Of wil je gewoon wat meer info? mail ons :

info@eyneakker.be of via de website: www.kruidenstage.com